د سانسکريت لنډ تعارف ۲ برخه ـ الفبا

د سانسکريت لنډ تعارف ـ دويمه برخه

ليکونکی: احمدولي اڅکزی

  د سانسکريت الفبأ(वर्णमाला/varṇamālā/ورنمالا)

که يې څوک دقيق ونيسي نو سانسکريت الفبا چي ورڅخه د ديوناګري هغه توري مقصد دي چي ورباندي سانسکريت ليکل کيږي، په اصل کي الفبا  نه دي. دا ځکه چي الفبا د ليکلو د نظام له مخي ځان ته جلا ځانګړتياوي لري او ديوناګري سکريپټ د هغه برخه نه ده بلکه ديوناګري يا ديواناګري الفبا ته ورته توري لري چي ورته «ابوجيدا» يا (abugida) يا (alphasyllabary) ويل کيږي. دا چي د ليکلو د نظام بېل ډولونه د دغې لنډي مقالې په چوکاټ کي نه راځي نو به موږ دلته بيا هم ورته د سانسکريت د الفبا خطاب کوو.
 
د سانسکريت ژبې الفبأ (په ديواناګري ليکدود کي) چي ورته ورنمالا يا د تورو/سپوڼونو ګېډۍ هم ويل کيږي د تلفظ د څرنګوالې له مخي په ږغيزو او غير ږغيزو تورو وېشل سوې ده. په دغه ژبه کي د الفبأ يا ږغونو د ترتيب استقامت له ساده څخه و مغلقو ږغونو او په خوله کي د دغو ږغونو د ادا کولو په ترڅ کي له شا څخه مخته دی.

د ساده ږغيزو تورو ترتيب:

अ(a)  आ(aa)  इ(i)   ई(ee)  उ(u)  ऊ(oo)  ऋ(r)  ॠ(r)  लृ(lr) 

د مغلقو ږغيزو تورو ترتيب:

ए(e)  ऐ(ai)  ओ(o)  औ(au)

د بې ږغو تورو ترتيب:

velar:क(ka)  ख(kha)  ग(ga)  घ(gha)  ङ(nga)
platal:च(cha)  छ(chha)  ज(ja)  झ(jha)  ञ(nja)

retroflex:ट(ta)  ठ(tha)  ड(da)  ढ(dha)  ण(na)

dental:त(ta)  थ(tha)  द(da)  ध(dha)  न(na)

labial:प(pa)  फ(pha)  ब(ba)  भ(bha)  म(ma)

semivowels & sibilants: य(ya)  र(ra)  ल(la)  व(va)  श(sha)  ष(sha)  स(sh)  ह(ha)

صوتي يا ږغيز توري (स्वर /svara/سوَرَ)

بېږغه توري (व्यञ्जन/vyañjana/ویَنْجَنَ)

د دويمي برخي پای
منبع: د «سانسکريت لنډ تعارف او زر مهمي جملې يې» په نوم د احمدولي اڅکزي له ناچاپ اثر څخه

که غواړئ چي د دغې لړۍ نوري ليکنې هم ولولئ نو پر لاندني لينک کليک وکړئ:
د خپرو سوو برخو ليسټ