د سانسکريت لنډ تعارف ـ دريمه برخه

ليکونکی: احمدولي اڅکزی

ملګري يا مخلوط توري (संयोग/saṅyoga/سـنیوگـَــ)

کله چي په ديواناګري ليک کي دوه بېږغه توري يا کانسوننت توري پرله پسې راسي، نو دوی سره يوځای کيږي چي دغه ملګرو يا مخلوط سوو تورو ته سنيوګَ توري ويل کيږي. که موږ د ټولګي يا صنف له پاره د انګريزي لغت کلاس class چي يو سېلاب لرونکی لغت دی په ديواناګري ليکل غواړو نو درو بې ږغو تورو ک क، ل ल، س स او يو ږغيز توري ا आ ته اړتيا لرو. خو که کلاس په कलास وليکو نو دا به غلط وي ولي چي دغه به بيا درې سېلابه لرونکی لغت (कलास/kalāsa/کَلاسَ) جوړ سي. دا ځکه چي په ديواناګري کي هر بې ږغه توری يو سېلاب جوړوي او په اوتوماتيکه توګه ساکن نه وي. د دې له پاره چي څوک په ديواناګري کي يو توری د ساکن توري په توګه په نخښه کړي نو ورڅخه لاندي يې د ساکنوالي ځانګړې نخښه ्(विराम/virāma/ويرامَ) کښېښودل کيږي چي په ګرافيک شکل د عربي زېر/کسره نخښي ته ورته ده. د دې له پاره چي کلاس د کَلاسَ په شان ونه لوستل سي بايد د ک او هم د س لاندي د ساکن نخښه (विराम/virāma/ويرامَ) کښېښودل سي. لکه:(क्‌लास्/klās/کلاس)
خو د ساکنوالي د نخښو سره پورتنۍ بڼه क्‌लास् هم مستعمله او معياري نه ده. دا ځکه چي په دېواناګري کي دا اصول دی چي که دوه بې ږغه توري سره پرله پسې سي او هغه لومړی يې ساکن وي نو د لومړي کانسوننت ګرافيک يا نخښه نيمه کيږي او د دويم کانسوننت د نخښي سره يوځای کيږي او په دې توګه له دوو بېږغو تورو څخه يو نوی ګرافيک توری (ګرافېم) جوړيږي چي ورته (संयोग/saṅyoga/سَـنیوگـَــ)ويل کيږي.دا د دې له پاره چي هميشه د ساکن والي توری لګول ونه غواړي.نو په دې توګه زموږ مخکنۍ بېلګه کلاس په اصل کي په دېواناګري کي د معيار له ممخي क्लास् ليکل کيږي. دلته وينو چي क د ساکن نخښې لګولو پرځای رالنډ کړل سوی دی او د ک او ل څخه क्ल جوړ سوی دی.
په ديواناګري کي د ملګرو تورو يا سَنيوګـَ شمېر د زرو په شاوخوا کي دی. يو څو بېلګي يې په لاندني جدول کي کتلای سو:

Dev.

Arabic

Transliteration

ञ + च = ञ्च

ن + چ = نچ

ña + ca = ñca

प +त = प्त

پ + ت = پتَ

pa + ta = pta

ट +ट = ट्ट

ټ + ټ = ټټَ

ṭa + ṭa = ṭṭa

द +म = द्म

د + م = دمَ

da + ma = dma

ड +य = ड्य

ډ + ی = ډیَ

ḍa + ya = ḍya

द +व = द्व

د + و = دوَ

da + va = dva

ङ +क = ङ्क

ن + ک = نکَ

ṅa + ka = ṅka

क +त = क्त

ک + ت = کتَ

ka + ta = kta

झ +र = झ्र

جھ + ر = جھرَ

jha + ra = jhra

ह +म = ह्म

ه + م = همَ

ha + ma = hma

ट +र = ट्र

ټ + ر = ټَرَ

ṭa + ra = ṭra

द +ग = द्ग

د + گ = دگَ

da + ga = dga

न +द + र = न्द्र

ن + د + ر = ندرَ

na + da + ra = ndra

स +त + र = स्त्र

س + ت + ر = سترَ

sa + ta + ra = stra

ष +व + व = ष्ट्व

ش + و + و = شټوَ

ṣa + va + va = ṣṭva

 

دا چي پرله پسې راتلونکي بې ږغه توري څنګه سره يوځای کړل سي، په هکله يې لاندني شپږ اصول کتلای سو:

۱ ـ که لومړی توری له هغو تورو څخه وي چي په پای کي يې عمودي کرښه وي لکه ګ ग،  ت त ، چ च  او يا نور، نو د دويم توري سره د وصل کولو پر وخت دغه عمودي کرښه ورڅخه ليري کيږي او د دغه توري مخکنۍ برخه د بشپړه دويم توري سره يوځای کيږي يا دويم بېږغه توری تر لومړي بېږغه توري لاندي ليکل کيږي:
त्+व= त्व→त्वच् (tvác)
ष्+ठ→ ष्ठ - ओष्ठः (oṣṭhaḥ)

۲ـ په هغه صورت کي که لومړی توری ښکاره عمودي کرښه نه لري نو بيا څوک د سکون له ځانګړې نخښي او يا هم له سر پر سر کولو څخه کار اخيستلای سي لکه:
द्+व = द्व→द्वयोः (dvayoḥ)
ट् + व → ट्व - खट्वा (khaṭvā)
द् + ध → द्ध - बुद्ध (buddha)
द् + भ → द्भ - उद्भव (udbhava)

۳ـ که لومړی ساکن توری ر र وي نو بيا دغه ر د دويم توري پر سر وانګريزي توري c ته د ورته ځانګړي نخښي په شکل کي ليکل کيږي او يا هم د پښتو د ۸ په شان نخښي په شکل تر دويم توري لاندي ليکل کيږي او يا هم د زير يا کسره په شان ځانګړې نخښه د دويم توري سره لاندي لګول کيږي:
र्+म→ र्म - धर्म (dharma)
क्+र→ क्र - चक्र (cakra)
ट्+र→ ट्र - राष्ट्र (rāṣṭra)

۴ـ د دېواناګري هغه توري چي Nasal يا په پوزه کي تلفظ کېدونکي بلل کيږي لکه ङ، ञ، ण، णप او म چي کله يو په بل پسې راسي نو بيا سره يوځای کيږي:

लिंग/लिङ्ग (liṅga)
पंच/पञ्च (pañca)

कंठ/कण्ठ (kaṇṭha)
दंत/दन्त (danta)
कंप/कम्प (kampa)

۵ـ بعضي بېږغه توري په نوو ځانګړو تورو اوړي:
क् + ष → क्ष - मोक्ष (mokṣa)
त् + र → त्र - मंत्र (maṃtra)
ज् + ञ →  ज्ञ  - यज्ञ (yajña)
द् + द →  द्द  - उद्देश (uddeśa)
द् + म →  द्म  - पद्म (padma)

۶ـ که لومړی توری श وي نو بيا نوی توری رامنځ ته کېدلای سي:
श् + र →  श्र  - आश्रम (āśrama)

د لوست يووالی:

په سانسکريت کي هر ګرافیک توری  صرف يو ږغ وړاندي کوي او په دې توګه د انګريزي او زيات شمېر نورو ژبو سره توپير لري په کومو کښي چي بعضي توري لوستل کيږي او بعضي يې خاموش وي او يا په بيلو لغتونو کي همدغه توري يا د تورو مجموعه بېل ډول لوستل کيږي. يعني په دېواناګري کي چي کوم توري څنګه ليکل سوي وي هم هغسي لوستل کيږي او د لوست لاره يې هم يوه واحده وي.
البته د سانسکريت د دقيق تلفظ او آهنګ يا ادا کولو په ترڅ کي توپيرونه سته. دا چي ليکل سوی متن څنګه د تلفظ په ترڅ کي ادا کيږي دا تر ډيري اندازې په دې پوري اړه لري چي د تلفظ کوونکي کس خپله مورنۍ ژبه او سيمه کومه ده. خو (पाणिनि/Pāṇini/پانيني)د عيسوي ميلاد څخه نژدې څلور سوه کاله مخکي چي د سانسکريت کوم ګرامري او ږغيز اصول ثبت کړي دي، په هغو کي تر زياتي اندازې د ږغونو د ادا کولو طرز هم ثبت سوی دی او په دې توګه تر زياتې اندازې بيا هم د تلفظ او ادا کولو طرز يې معلوم دی.

هغه مخلوط توري چي क يا ख يا ग يې مخي ته وي:

 

क+क=क्क (kka)

ख+क=ख्क (khka)

ग+क=ग्क (gka)

क+ख=क्ख (kkha)

ख+ख=ख्ख (khkha)

ग+ख=ग्ख (gkha)

क+ग=क्ग (kga)

ख+ग=ख्ग (khga)

ग+ग=ग्ग (gga)

क+घ=क्घ (kgha)

ख+घ=ख्घ (khgha)

ग+घ=ग्घ (ggha)

क+ङ=क्ङ (kṅa)

ख+ङ=ख्ङ (khṅa)

ग+ङ=ग्ङ (gṅa)

क+च=क्च (kca)

ख+च=ख्च (khca)

ग+च=ग्च (gca)

क+छ=क्छ (kcha)

ख+छ=ख्छ (khcha)

ग+छ=ग्छ (gcha)

क+ज=क्ज (kja)

ख+ज=ख्ज (khja)

ग+ज=ग्ज (gja)

क+झ=क्झ (kjha)

ख+झ=ख्झ (khjha)

ग+झ=ग्झ (gjha)

क+ञ=क्ञ (kña)

ख+ञ=ख्ञ (khña)

ग+ञ=ग्ञ (gña)

क+ट=क्ट (kṭa)

ख+ट=ख्ट (khṭa)

ग+ट=ग्ट (gṭa)

क+ठ=क्ठ (kṭha)

ख+ठ=ख्ठ (khṭha)

ग+ठ=ग्ठ (gṭha)

क+ड=क्ड (kḍa)

ख+ड=ख्ड (khḍa)

ग+ड=ग्ड (gḍa)

क+ढ=क्ढ (kḍha)

ख+ढ=ख्ढ (khḍha)

ग+ढ=ग्ढ (gḍha)

क+ण=क्ण (kṇa)

ख+ण=ख्ण (khṇa)

ग+ण=ग्ण (gṇa)

क+त=क्त (kta)

ख+त=ख्त (khta)

ग+त=ग्त (gta)

क+थ=क्थ (ktha)

ख+थ=ख्थ (khtha)

ग+थ=ग्थ (gtha)

क+द=क्द (kda)

ख+द=ख्द (khda)

ग+द=ग्द (gda)

क+ध=क्ध (kdha)

ख+ध=ख्ध (khdha)

ग+ध=ग्ध (gdha)

क+न=क्न (kna)

ख+न=ख्न (khna)

ग+न=ग्न (gna)

क+प=क्प (kpa)

ख+प=ख्प (khpa)

ग+प=ग्प (gpa)

क+फ=क्फ (kpha)

ख+फ=ख्फ (khpha)

ग+फ=ग्फ (gpha)

क+ब=क्ब (kba)

ख+ब=ख्ब (khba)

ग+ब=ग्ब (gba)

क+भ=क्भ (kbha)

ख+भ=ख्भ (khbha)

ग+भ=ग्भ (gbha)

क+म=क्म (kma)

ख+म=ख्म (khma)

ग+म=ग्म (gma)

क+य=क्य (kya)

ख+य=ख्य (khya)

ग+य=ग्य (gya)

क+र=क्र (kra)

ख+र=ख्र (khra)

ग+र=ग्र (gra)

क+ल=क्ल (kla)

ख+ल=ख्ल (khla)

ग+ल=ग्ल (gla)

क+ळ=क्ळ (kḻa)

ख+ळ=ख्ळ (khḻa)

ग+ळ=ग्ळ (gḻa)

क+व=क्व (kva)

ख+व=ख्व (khva)

ग+व=ग्व (gva)

क+श=क्श (kśa)

ख+श=ख्श (khśa)

ग+श=ग्श (gśa)

क+ष=क्ष (kṣa)

ख+ष=ख्ष (khṣa)

ग+ष=ग्ष (gṣa)

क+स=क्स (ksa)

ख+स=ख्स (khsa)

ग+स=ग्स (gsa)

क+ह=क्ह (kha)

ख+ह=ख्ह (khha)

ग+ह=ग्ह (gha)

هغه مخلوط توري چي घ يا च يا छ يې مخي ته وي:

घ+क=घ्क (ghka)

च+क=च्क (cka)

छ+क=छ्क (chka)

घ+ख=घ्ख (ghkha)

च+ख=च्ख (ckha)

छ+ख=छ्ख (chkha)

घ+ग=घ्ग (ghga)

च+ग=च्ग (cga)

छ+ग=छ्ग (chga)

घ+घ=घ्घ (ghgha)

च+घ=च्घ (cgha)

छ+घ=छ्घ (chgha)

घ+ङ=घ्ङ (ghṅa)

च+ङ=च्ङ (cṅa)

छ+ङ=छ्ङ (chṅa)

घ+च=घ्च (ghca)

च+च=च्च (cca)

छ+च=छ्च (chca)

घ+छ=घ्छ (ghcha)

च+छ=च्छ (ccha)

छ+छ=छ्छ (chcha)

घ+ज=घ्ज (ghja)

च+ज=च्ज (cja)

छ+ज=छ्ज (chja)

घ+झ=घ्झ (ghjha)

च+झ=च्झ (cjha)

छ+झ=छ्झ (chjha)

घ+ञ=घ्ञ (ghña)

च+ञ=च्ञ (cña)

छ+ञ=छ्ञ (chña)

घ+ट=घ्ट (ghṭa)

च+ट=च्ट (cṭa)

छ+ट=छ्ट (chṭa)

घ+ठ=घ्ठ (ghṭha)

च+ठ=च्ठ (cṭha)

छ+ठ=छ्ठ (chṭha)

घ+ड=घ्ड (ghḍa)

च+ड=च्ड (cḍa)

छ+ड=छ्ड (chḍa)

घ+ढ=घ्ढ (ghḍha)

च+ढ=च्ढ (cḍha)

छ+ढ=छ्ढ (chḍha)

घ+ण=घ्ण (ghṇa)

च+ण=च्ण (cṇa)

छ+ण=छ्ण (chṇa)

घ+त=घ्त (ghta)

च+त=च्त (cta)

छ+त=छ्त (chta)

घ+थ=घ्थ (ghtha)

च+थ=च्थ (ctha)

छ+थ=छ्थ (chtha)

घ+द=घ्द (ghda)

च+द=च्द (cda)

छ+द=छ्द (chda)

घ+ध=घ्ध (ghdha)

च+ध=च्ध (cdha)

छ+ध=छ्ध (chdha)

घ+न=घ्न (ghna)

च+न=च्न (cna)

छ+न=छ्न (chna)

घ+प=घ्प (ghpa)

च+प=च्प (cpa)

छ+प=छ्प (chpa)

घ+फ=घ्फ (ghpha)

च+फ=च्फ (cpha)

छ+फ=छ्फ (chpha)

घ+ब=घ्ब (ghba)

च+ब=च्ब (cba)

छ+ब=छ्ब (chba)

घ+भ=घ्भ (ghbha)

च+भ=च्भ (cbha)

छ+भ=छ्भ (chbha)

घ+म=घ्म (ghma)

च+म=च्म (cma)

छ+म=छ्म (chma)

घ+य=घ्य (ghya)

च+य=च्य (cya)

छ+य=छ्य (chya)

घ+र=घ्र (ghra)

च+र=च्र (cra)

छ+र=छ्र (chra)

घ+ल=घ्ल (ghla)

च+ल=च्ल (cla)

छ+ल=छ्ल (chla)

घ+ळ=घ्ळ (ghḻa)

च+ळ=च्ळ (cḻa)

छ+ळ=छ्ळ (chḻa)

घ+व=घ्व (ghva)

च+व=च्व (cva)

छ+व=छ्व (chva)

घ+श=घ्श (ghśa)

च+श=च्श (cśa)

छ+श=छ्श (chśa)

घ+ष=घ्ष (ghṣa)

च+ष=च्ष (cṣa)

छ+ष=छ्ष (chṣa)

घ+स=घ्स (ghsa)

च+स=च्स (csa)

छ+स=छ्स (chsa)

घ+ह=घ्ह (ghha)

च+ह=च्ह (cha)

छ+ह=छ्ह (chha)

هغه مخلوط توري چي ज يا झ يا ञ يې مخي ته وي:

ज+क=ज्क (jka)

झ+क=झ्क (jhka)

ञ+क=ञ्क (ñka)

ज+ख=ज्ख (jkha)

झ+ख=झ्ख (jhkha)

ञ+ख=ञ्ख (ñkha)

ज+ग=ज्ग (jga)

झ+ग=झ्ग (jhga)

ञ+ग=ञ्ग (ñga)

ज+घ=ज्घ (jgha)

झ+घ=झ्घ (jhgha)

ञ+घ=ञ्घ (ñgha)

ज+ङ=ज्ङ (jṅa)

झ+ङ=झ्ङ (jhṅa)

ञ+ङ=ञ्ङ (ñṅa)

ज+च=ज्च (jca)

झ+च=झ्च (jhca)

ञ+च=ञ्च (ñca)

ज+छ=ज्छ (jcha)

झ+छ=झ्छ (jhcha)

ञ+छ=ञ्छ (ñcha)

ज+ज=ज्ज (jja)

झ+ज=झ्ज (jhja)

ञ+ज=ञ्ज (ñja)

ज+झ=ज्झ (jjha)

झ+झ=झ्झ (jhjha)

ञ+झ=ञ्झ (ñjha)

ज+ञ=ज्ञ (jña)

झ+ञ=झ्ञ (jhña)

ञ+ञ=ञ्ञ (ñña)

ज+ट=ज्ट (jṭa)

झ+ट=झ्ट (jhṭa)

ञ+ट=ञ्ट (ñṭa)

ज+ठ=ज्ठ (jṭha)

झ+ठ=झ्ठ (jhṭha)

ञ+ठ=ञ्ठ (ñṭha)

ज+ड=ज्ड (jḍa)

झ+ड=झ्ड (jhḍa)

ञ+ड=ञ्ड (ñḍa)

ज+ढ=ज्ढ (jḍha)

झ+ढ=झ्ढ (jhḍha)

ञ+ढ=ञ्ढ (ñḍha)

ज+ण=ज्ण (jṇa)

झ+ण=झ्ण (jhṇa)

ञ+ण=ञ्ण (ñṇa)

ज+त=ज्त (jta)

झ+त=झ्त (jhta)

ञ+त=ञ्त (ñta)

ज+थ=ज्थ (jtha)

झ+थ=झ्थ (jhtha)

ञ+थ=ञ्थ (ñtha)

ज+द=ज्द (jda)

झ+द=झ्द (jhda)

ञ+द=ञ्द (ñda)

ज+ध=ज्ध (jdha)

झ+ध=झ्ध (jhdha)

ञ+ध=ञ्ध (ñdha)

ज+न=ज्न (jna)

झ+न=झ्न (jhna)

ञ+न=ञ्न (ñna)

ज+प=ज्प (jpa)

झ+प=झ्प (jhpa)

ञ+प=ञ्प (ñpa)

ज+फ=ज्फ (jpha)

झ+फ=झ्फ (jhpha)

ञ+फ=ञ्फ (ñpha)

ज+ब=ज्ब (jba)

झ+ब=झ्ब (jhba)

ञ+ब=ञ्ब (ñba)

ज+भ=ज्भ (jbha)

झ+भ=झ्भ (jhbha)

ञ+भ=ञ्भ (ñbha)

ज+म=ज्म (jma)

झ+म=झ्म (jhma)

ञ+म=ञ्म (ñma)

ज+य=ज्य (jya)

झ+य=झ्य (jhya)

ञ+य=ञ्य (ñya)

ज+र=ज्र (jra)

झ+र=झ्र (jhra)

ञ+र=ञ्र (ñra)

ज+ल=ज्ल (jla)

झ+ल=झ्ल (jhla)

ञ+ल=ञ्ल (ñla)

ज+ळ=ज्ळ (jḻa)

झ+ळ=झ्ळ (jhḻa)

ञ+ळ=ञ्ळ (ñḻa)

ज+व=ज्व (jva)

झ+व=झ्व (jhva)

ञ+व=ञ्व (ñva)

ज+श=ज्श (jśa)

झ+श=झ्श (jhśa)

ञ+श=ञ्श (ñśa)

ज+ष=ज्ष (jṣa)

झ+ष=झ्ष (jhṣa)

ञ+ष=ञ्ष (ñṣa)

ज+स=ज्स (jsa)

झ+स=झ्स (jhsa)

ञ+स=ञ्स (ñsa)

ज+ह=ज्ह (jha)

झ+ह=झ्ह (jhha)

ञ+ह=ञ्ह (ñha)

هغه مخلوط توري چي ण يا त يا थ يې مخي ته وي:

ण+क=ण्क (ṇka)

त+क=त्क (tka)

थ+क=थ्क (thka)

ण+ख=ण्ख (ṇkha)

त+ख=त्ख (tkha)

थ+ख=थ्ख (thkha)

ण+ग=ण्ग (ṇga)

त+ग=त्ग (tga)

थ+ग=थ्ग (thga)

ण+घ=ण्घ (ṇgha)

त+घ=त्घ (tgha)

थ+घ=थ्घ (thgha)

ण+ङ=ण् (ṇ)

त+ङ=त्ङ (tṅa)

थ+ङ=थ्ङ (thṅa)

ण+च=ण् (ṇ)

त+च=त्च (tca)

थ+च=थ्च (thca)

ण+छ=ण्छ (ṇcha)

त+छ=त्छ (tcha)

थ+छ=थ्छ (thcha)

ण+ज=ण्ज (ṇja)

त+ज=त्ज (tja)

थ+ज=थ्ज (thja)

ण+झ=ण्झ (ṇjha)

त+झ=त्झ (tjha)

थ+झ=थ्झ (thjha)

ण+ञ=ण्ञ (ṇña)

त+ञ=त्ञ (tña)

थ+ञ=थ्ञ (thña)

ण+ट=ण्ट (ṇṭa)

त+ट=त्ट (tṭa)

थ+ट=थ्ट (thṭa)

ण+ठ=ण्ठ (ṇṭha)

त+ठ=त्ठ (tṭha)

थ+ठ=थ्ठ (thṭha)

ण+ड=ण्ड (ṇḍa)

त+ड=त्ड (tḍa)

थ+ड=थ्ड (thḍa)

ण+ढ=ण्ढ (ṇḍha)

त+ढ=त्ढ (tḍha)

थ+ढ=थ्ढ (thḍha)

ण+ण=ण्ण (ṇṇa)

त+ण=त्ण (tṇa)

थ+ण=थ्ण (thṇa)

ण+त=ण्त (ṇta)

त+त=त्त (tta)

थ+त=थ्त (thta)

ण+थ=ण्थ (ṇtha)

त+थ=त्थ (ttha)

थ+थ=थ्थ (ththa)

ण+द=ण्द (ṇda)

त+द=त्द (tda)

थ+द=थ्द (thda)

ण+ध=ण्ध (ṇdha)

त+ध=त्ध (tdha)

थ+ध=थ्ध (thdha)

ण+न=ण्न (ṇna)

त+न=त्न (tna)

थ+न=थ्न (thna)

ण+प=ण्प (ṇpa)

त+प=त्प (tpa)

थ+प=थ्प (thpa)

ण+फ=ण्फ (ṇpha)

त+फ=त्फ (tpha)

थ+फ=थ्फ (thpha)

ण+ब=ण्ब (ṇba)

त+ब=त्ब (tba)

थ+ब=थ्ब (thba)

ण+भ=ण्भ (ṇbha)

त+भ=त्भ (tbha)

थ+भ=थ्भ (thbha)

ण+म=ण्म (ṇma)

त+म=त्म (tma)

थ+म=थ्म (thma)

ण+य=ण्य (ṇya)

त+य=त्य (tya)

थ+य=थ्य (thya)

ण+र=ण्र (ṇra)

त+र=त्र (tra)

थ+र=थ्र (thra)

ण+ल=ण्ल (ṇla)

त+ल=त्ल (tla)

थ+ल=थ्ल (thla)

ण+ळ=ण्ळ (ṇḻa)

त+ळ=त्ळ (tḻa)

थ+ळ=थ्ळ (thḻa)

ण+व=ण्व (ṇva)

त+व=त्व (tva)

थ+व=थ्व (thva)

ण+श=ण्श (ṇśa)

त+श=त्श (tśa)

थ+श=थ्श (thśa)

ण+ष=ण्ष (ṇṣa)

त+ष=त्ष (tṣa)

थ+ष=थ्ष (thṣa)

ण+स=ण्स (ṇsa)

त+स=त्स (tsa)

थ+स=थ्स (thsa)

ण+ह=ण्ह (ṇha)

त+ह=त्ह (tha)

थ+ह=थ्ह (thha)

 

هغه مخلوط توري چي द يا ध يا न يې مخي ته وي:

द+=-- (--)

ध+=ध्क (dhka)

न+=न्क (nka)

द+ख=-- (--)

ध+ख=ध्ख (dhkha)

न+ख=न्ख (nkha)

द+ग=द्ग (dga)

ध+ग=ध्ग (dhga)

न+ग=न्ग (nga)

द+घ=द्घ (dgha)

ध+घ=ध्घ (dhgha)

न+घ=न्घ (ngha)

द+ङ=-- (--)

ध+ङ=ध्ङ (dhṅa)

न+ङ=न्ङ (nṅa)

द+च=-- (--)

ध+च=ध्च (dhca)

न+च=न्च (nca)

द+छ=-- (--)

ध+छ=ध्छ (dhcha)

न+छ=न्छ (ncha)

द+ज=-- (--)

ध+ज=ध्ज (dhja)

न+ज=न्ज (nja)

द+झ=-- (--)

ध+झ=ध्झ (dhjha)

न+झ=न्झ (njha)

द+ञ=-- (--)

ध+ञ=ध्ञ (dhña)

न+ञ=न्ञ (nña)

द+ट=-- (--)

ध+ट=ध्ट (dhṭa)

न+ट=न्ट (nṭa)

द+ठ=-- (--)

ध+ठ=ध्ठ (dhṭha)

न+ठ=न्ठ (nṭha)

द+ड=-- (--)

ध+ड=ध्ड (dhḍa)

न+ड=न्ड (nḍa)

द+ढ=-- (--)

ध+ढ=ध्ढ (dhḍha)

न+ढ=न्ढ (nḍha)

द+ण=-- (--)

ध+ण=ध्ण (dhṇa)

न+ण=न्ण (nṇa)

द+त=-- (--)

ध+त=ध्त (dhta)

न+त=न्त (nta)

द+थ=-- (--)

ध+थ=ध्थ (dhtha)

न+थ=न्थ (ntha)

द+द=द्द (dda)

ध+द=ध्द (dhda)

न+द=न्द (nda)

द+ध=द्ध (ddha)

ध+ध=ध्ध (dhdha)

न+ध=न्ध (ndha)

द+न=द्न (dna)

ध+न=ध्न (dhna)

न+न=न्न (nna)

द+प=-- (--)

ध+प=ध्प (dhpa)

न+प=न्प (npa)

द+फ=-- (--)

ध+फ=ध्फ (dhpha)

न+फ=न्फ (npha)

द+ब=द्ब (dba)

ध+ब=ध्ब (dhba)

न+ब=न्ब (nba)

द+भ=द्भ (dbha)

ध+भ=ध्भ (dhbha)

न+भ=न्भ (nbha)

द+म=द्म (dma)

ध+म=ध्म (dhma)

न+म=न्म (nma)

द+य=द्य (dya)

ध+य=ध्य (dhya)

न+य=न्य (nya)

द+र=द्र (dra)

ध+र=ध्र (dhra)

न+र=न्र (nra)

द+ल=-- (--)

ध+ल=ध्ल (dhla)

न+ल=न्ल (nla)

द+ळ=-- (--)

ध+ळ=ध्ळ (dhḻa)

न+ळ=न्ळ (nḻa)

द+व=द्व (dva)

ध+व=ध्व (dhva)

न+व=न्व (nva)

द+श=-- (--)

ध+श=ध्श (dhśa)

न+श=न्श (nśa)

द+ष=-- (--)

ध+ष=ध्ष (dhṣa)

न+ष=न्ष (nṣa)

द+स=-- (--)

ध+स=ध्स (dhsa)

न+स=न्स (nsa)

द+ह=-- (thha)

ध+ह=ध्ह (dhha)

न+ह=न्ह (nha)

 هغه مخلوط توري چي प يا फ يا ब يې مخي ته وي:

प+=प्क (pka)

फ+=फ्क (phka)

ब+=ब्क (bka)

प+ख=प्ख (pkha)

फ+ख=फ्ख (phkha)

ब+ख=ब्ख (bkha)

प+ग=प्ग (pga)

फ+ग=फ्ग (phga)

ब+ग=ब्ग (bga)

प+घ=प्घ (pgha)

फ+घ=फ्घ (phgha)

ब+घ=ब्घ (bgha)

प+ङ=प्ङ (pṅa)

फ+ङ=फ्ङ (phṅa)

ब+ङ=ब्ङ (bṅa)

प+च=प्च (pca)

फ+च=फ्च (phca)

ब+च=ब्च (bca)

प+छ=प्छ (pcha)

फ+छ=फ्छ (phcha)

ब+छ=ब्छ (bcha)

प+ज=प्ज (pja)

फ+ज=फ्ज (phja)

ब+ज=ब्ज (bja)

प+झ=प्झ (pjha)

फ+झ=फ्झ (phjha)

ब+झ=ब्झ (bjha)

प+ञ=प्ञ (pña)

फ+ञ=फ्ञ (phña)

ब+ञ=ब्ञ (bña)

प+ट=प्ट (pṭa)

फ+ट=फ्ट (phṭa)

ब+ट=ब्ट (bṭa)

प+ठ=प्ठ (pṭha)

फ+ठ=फ्ठ (phṭha)

ब+ठ=ब्ठ (bṭha)

प+ड=प्ड (pḍa)

फ+ड=फ्ड (phḍa)

ब+ड=ब्ड (bḍa)

प+ढ=प्ढ (pḍha)

फ+ढ=फ्ढ (phḍha)

ब+ढ=ब्ढ (bḍha)

प+ण=प्ण (pṇa)

फ+ण=फ्ण (phṇa)

ब+ण=ब्ण (bṇa)

प+त=प्त (pta)

फ+त=फ्त (phta)

ब+त=ब्त (bta)

प+थ=प्थ (ptha)

फ+थ=फ्थ (phtha)

ब+थ=ब्थ (btha)

प+द=प्द (pda)

फ+द=फ्द (phda)

ब+द=ब्द (bda)

प+ध=प्ध (pdha)

फ+ध=फ्ध (phdha)

ब+ध=ब्ध (bdha)

प+न=प्न (pna)

फ+न=फ्न (phna)

ब+न=ब्न (bna)

प+प=प्प (ppa)

फ+प=फ्प (phpa)

ब+प=ब्प (bpa)

प+फ=प्फ (ppha)

फ+फ=फ्फ (phpha)

ब+फ=ब्फ (bpha)

प+ब=प्ब (pba)

फ+ब=फ्ब (phba)

ब+ब=ब्ब (bba)

प+भ=प्भ (pbha)

फ+भ=फ्भ (phbha)

ब+भ=ब्भ (bbha)

प+म=प्म (pma)

फ+म=फ्म (phma)

ब+म=ब्म (bma)

प+य=प्य (pya)

फ+य=फ्य (phya)

ब+य=ब्य (bya)

प+र=प्र (pra)

फ+र=फ्र (phra)

ब+र=ब्र (bra)

प+ल=प्ल (pla)

फ+ल=फ्ल (phla)

ब+ल=ब्ल (bla)

प+ळ=प्ळ (pḻa)

फ+ळ=फ्ळ (phḻa)

ब+ळ=ब्ळ (bḻa)

प+व=प्व (pva)

फ+व=फ्व (phva)

ब+व=ब्व (bva)

प+श=प्श (pśa)

फ+श=फ्श (phśa)

ब+श=ब्श (bśa)

प+ष=प्ष (pṣa)

फ+ष=फ्ष (phṣa)

ब+ष=ब्ष (bṣa)

प+स=प्स (psa)

फ+स=फ्स (phsa)

ब+स=ब्स (bsa)

प+ह=प्ह (pha)

फ+ह=फ्ह (phha)

ब+ह=ब्ह (bha)

 هغه مخلوط توري چي भ يا म يا य يې مخي ته وي:

भ+=भ्क (bhka)

म+=म्क (mka)

य+=य्क (yka)

भ+ख=भ्ख (bhkha)

म+ख=म्ख (mkha)

य+ख=य्ख (ykha)

भ+ग=भ्ग (bhga)

म+ग=म्ग (mga)

य+ग=य्ग (yga)

भ+घ=भ्घ (bhgha)

म+घ=म्घ (mgha)

य+घ=य्घ (ygha)

भ+ङ=भ्ङ (bhṅa)

म+ङ=म्ङ (mṅa)

य+ङ=य्ङ (yṅa)

भ+च=भ्च (bhca)

म+च=म्च (mca)

य+च=य्च (yca)

भ+छ=भ्छ (bhcha)

म+छ=म्छ (mcha)

य+छ=य्छ (ycha)

भ+ज=भ्ज (bhja)

म+ज=म्ज (mja)

य+ज=य्ज (yja)

भ+झ=भ्झ (bhjha)

म+झ=म्झ (mjha)

य+झ=य्झ (yjha)

भ+ञ=भ्ञ (bhña)

म+ञ=म्ञ (mña)

य+ञ=य्ञ (yña)

भ+ट=भ्ट (bhṭa)

म+ट=म्ट (mṭa)

य+ट=य्ट (yṭa)

भ+ठ=भ्ठ (bhṭha)

म+ठ=म्ठ (mṭha)

य+ठ=य्ठ (yṭha)

भ+ड=भ्ड (bhḍa)

म+ड=म्ड (mḍa)

य+ड=य्ड (yḍa)

भ+ढ=भ्ढ (bhḍha)

म+ढ=म्ढ (mḍha)

य+ढ=य्ढ (yḍha)

भ+ण=भ्ण (bhṇa)

म+ण=म्ण (mṇa)

य+ण=य्ण (yṇa)

भ+त=भ्त (bhta)

म+त=म्त (mta)

य+त=य्त (yta)

भ+थ=भ्थ (bhtha)

म+थ=म्थ (mtha)

य+थ=य्थ (ytha)

भ+द=भ्द (bhda)

म+द=म्द (mda)

य+द=य्द (yda)

भ+ध=भ्ध (bhdha)

म+ध=म्ध (mdha)

य+ध=य्ध (ydha)

भ+न=भ्न (bhna)

म+न=म्न (mna)

य+न=य्न (yna)

भ+प=भ्प (bhpa)

म+प=म्प (mpa)

य+प=य्प (ypa)

भ+फ=भ्फ (bhpha)

म+फ=म्फ (mpha)

य+फ=य्फ (ypha)

भ+ब=भ्ब (bhba)

म+ब=म्ब (mba)

य+ब=य्ब (yba)

भ+भ=भ्भ (bhbha)

म+भ=म्भ (mbha)

य+भ=य्भ (ybha)

भ+म=भ्म (bhma)

म+म=म्म (mma)

य+म=य्म (yma)

भ+य=भ्य (bhya)

म+य=म्य (mya)

य+य=य्य (yya)

भ+र=भ्र (bhra)

म+र=म्र (mra)

य+र=य्र (yra)

भ+ल=भ्ल (bhla)

म+ल=म्ल (mla)

य+ल=य्ल (yla)

भ+ळ=भ्ळ (bhḻa)

म+ळ=म्ळ (mḻa)

य+ळ=य्ळ (yḻa)

भ+व=भ्व (bhva)

म+व=म्व (mva)

य+व=य्व (yva)

भ+श=भ्श (bhśa)

म+श=म्श (mśa)

य+श=य्श (yśa)

भ+ष=भ्ष (bhṣa)

म+ष=म्ष (mṣa)

य+ष=य्ष (yṣa)

भ+स=भ्स (bhsa)

म+स=म्स (msa)

य+स=य्स (ysa)

भ+ह=भ्ह (bhha)

म+ह=म्ह (mha)

य+ह=य्ह (yha)

 هغه مخلوط توري چي र يا ल يا ळ يې مخي ته وي:

र+=र्क (rka)

ल+=ल्क (lka)

ळ+=ळ्क (ḻka)

र+ख=र्ख (rkha)

ल+ख=ल्ख (lkha)

ळ+ख=ळ्ख (ḻkha)

र+ग=र्ग (rga)

ल+ग=ल्ग (lga)

ळ+ग=ळ्ग (ḻga)

र+घ=र्घ (rgha)

ल+घ=ल्घ (lgha)

ळ+घ=ळ्घ (ḻgha)

र+ङ=र्ङ (rṅa)

ल+ङ=ल्ङ (lṅa)

ळ+ङ=ळ्ङ (ḻṅa)

र+च=र्च (rca)

ल+च=ल्च (lca)

ळ+च=ळ्च (ḻca)

र+छ=र्छ (rcha)

ल+छ=ल्छ (lcha)

ळ+छ=ळ्छ (ḻcha)

र+ज=र्ज (rja)

ल+ज=ल्ज (lja)

ळ+ज=ळ्ज (ḻja)

र+झ=र्झ (rjha)

ल+झ=ल्झ (ljha)

ळ+झ=ळ्झ (ḻjha)

र+ञ=र्ञ (rña)

ल+ञ=ल्ञ (lña)

ळ+ञ=ळ्ञ (ḻña)

र+ट=र्ट (rṭa)

ल+ट=ल्ट (lṭa)

ळ+ट=ळ्ट (ḻṭa)

र+ठ=र्ठ (rṭha)

ल+ठ=ल्ठ (lṭha)

ळ+ठ=ळ्ठ (ḻṭha)

र+ड=र्ड (rḍa)

ल+ड=ल्ड (lḍa)

ळ+ड=ळ्ड (ḻḍa)

र+ढ=र्ढ (rḍha)

ल+ढ=ल्ढ (lḍha)

ळ+ढ=ळ्ढ (ḻḍha)

र+ण=र्ण (rṇa)

ल+ण=ल्ण (lṇa)

ळ+ण=ळ्ण (ḻṇa)

र+त=र्त (rta)

ल+त=ल्त (lta)

ळ+त=ळ्त (ḻta)

र+थ=र्थ (rtha)

ल+थ=ल्थ (ltha)

ळ+थ=ळ्थ (ḻtha)

र+द=र्द (rda)

ल+द=ल्द (lda)

ळ+द=ळ्द (ḻda)

र+ध=र्ध (rdha)

ल+ध=ल्ध (ldha)

ळ+ध=ळ्ध (ḻdha)

र+न=र्न (rna)

ल+न=ल्न (lna)

ळ+न=ळ्न (ḻna)

र+प=र्प (rpa)

ल+प=ल्प (lpa)

ळ+प=ळ्प (ḻpa)

र+फ=र्फ (rpha)

ल+फ=ल्फ (lpha)

ळ+फ=ळ्फ (ḻpha)

र+ब=र्ब (rba)

ल+ब=ल्ब (lba)

ळ+ब=ळ्ब (ḻba)

र+भ=र्भ (rbha)

ल+भ=ल्भ (lbha)

ळ+भ=ळ्भ (ḻbha)

र+म=र्म (rma)

ल+म=ल्म (lma)

ळ+म=ळ्म (ḻma)

र+य=र्य (rya)

ल+य=ल्य (lya)

ळ+य=ळ्य (ḻya)

र+र=र्र (rra)

ल+र=ल्र (lra)

ळ+र=ळ्र (ḻra)

र+ल=र्ल (rla)

ल+ल=ल्ल (lla)

ळ+ल=ळ्ल (ḻla)

र+ळ=र्ळ (rḻa)

ल+ळ=ल्ळ (lḻa)

ळ+ळ=ळ्ळ (ḻḻa)

र+व=र्व (rva)

ल+व=ल्व (lva)

ळ+व=ळ्व (ḻva)

र+श=र्श (rśa)

ल+श=ल्श (lśa)

ळ+श=ळ्श (ḻśa)

र+ष=र्ष (rṣa)

ल+ष=ल्ष (lṣa)

ळ+ष=ळ्ष (ḻṣa)

र+स=र्स (rsa)

ल+स=ल्स (lsa)

ळ+स=ळ्स (ḻsa)

र+ह=र्ह (rha)

ल+ह=ल्ह (lha)

ळ+ह=ळ्ह (ḻha)

هغه مخلوط توري چي व يا श يا ष يې مخي ته وي:

व+=व्क (vka)

श+=श्क (śka)

ष+=ष्क (ṣka)

व+ख=व्ख (vkha)

श+ख=श्ख (śkha)

ष+ख=ष्ख (ṣkha)

व+ग=व्ग (vga)

श+ग=श्ग (śga)

ष+ग=ष्ग (ṣga)

व+घ=व्घ (vgha)

श+घ=श्घ (śgha)

ष+घ=ष्घ (ṣgha)

व+ङ=व्ङ (vṅa)

श+ङ=श्ङ (śṅa)

ष+ङ=ष्ङ (ṣṅa)

व+च=व्च (vca)

श+च=श्च (śca)

ष+च=ष्च (ṣca)

व+छ=व्छ (vcha)

श+छ=श्छ (ścha)

ष+छ=ष्छ (ṣcha)

व+ज=व्ज (vja)

श+ज=श्ज (śja)

ष+ज=ष्ज (ṣja)

व+झ=व्झ (vjha)

श+झ=श्झ (śjha)

ष+झ=ष्झ (ṣjha)

व+ञ=व्ञ (vña)

श+ञ=श्ञ (śña)

ष+ञ=ष्ञ (ṣña)

व+ट=व्ट (vṭa)

श+ट=श्ट (śṭa)

ष+ट=ष्ट (ṣṭa)

व+ठ=व्ठ (vṭha)

श+ठ=श्ठ (śṭha)

ष+ठ=ष्ठ (ṣṭha)

व+ड=व्ड (vḍa)

श+ड=श्ड (śḍa)

ष+ड=ष्ड (ṣḍa)

व+ढ=व्ढ (vḍha)

श+ढ=श्ढ (śḍha)

ष+ढ=ष्ढ (ṣḍha)

व+ण=व्ण (vṇa)

श+ण=श्ण (śṇa)

ष+ण=ष्ण (ṣṇa)

व+त=व्त (vta)

श+त=श्त (śta)

ष+त=ष्त (ṣta)

व+थ=व्थ (vtha)

श+थ=श्थ (śtha)

ष+थ=ष्थ (ṣtha)

व+द=व्द (vda)

श+द=श्द (śda)

ष+द=ष्द (ṣda)

व+ध=व्ध (vdha)

श+ध=श्ध (śdha)

ष+ध=ष्ध (ṣdha)

व+न=व्न (vna)

श+न=श्न (śna)

ष+न=ष्न (ṣna)

व+प=व्प (vpa)

श+प=श्प (śpa)

ष+प=ष्प (ṣpa)

व+फ=व्फ (vpha)

श+फ=श्फ (śpha)

ष+फ=ष्फ (ṣpha)

व+ब=व्ब (vba)

श+ब=श्ब (śba)

ष+ब=ष्ब (ṣba)

व+भ=व्भ (vbha)

श+भ=श्भ (śbha)

ष+भ=ष्भ (ṣbha)

व+म=व्म (vma)

श+म=श्म (śma)

ष+म=ष्म (ṣma)

व+य=व्य (vya)

श+य=श्य (śya)

ष+य=ष्य (ṣya)

व+र=व्र (vra)

श+र=श्र (śra)

ष+र=ष्र (ṣra)

व+ल=व्ल (vla)

श+ल=श्ल (śla)

ष+ल=ष्ल (ṣla)

व+ळ=व्ळ (vḻa)

श+ळ=श्ळ (śḻa)

ष+ळ=ष्ळ (ṣḻa)

व+व=व्व (vva)

श+व=श्व (śva)

ष+व=ष्व (ṣva)

व+श=व्श (vśa)

श+श=श्श (śśa)

ष+श=ष्श (ṣśa)

व+ष=व्ष (vṣa)

श+ष=श्ष (śṣa)

ष+ष=ष्ष (ṣṣa)

व+स=व्स (vsa)

श+स=श्स (śsa)

ष+स=ष्स (ṣsa)

व+ह=व्ह (vha)

श+ह=श्ह (śha)

ष+ह=ष्ह (ṣha)

 هغه مخلوط توري چي स يا ह يې مخي ته وي:

स+=स्क (ska)

ह+=ह्क (hka)

स+ख=स्ख (skha)

ह+ख=ह्ख (hkha)

स+ग=स्ग (sga)

ह+ग=ह्ग (hga)

स+घ=स्घ (sgha)

ह+घ=ह्घ (hgha)

स+ङ=स्ङ (sṅa)

ह+ङ=ह्ङ (hṅa)

स+च=स्च (sca)

ह+च=ह्च (hca)

स+छ=स्छ (scha)

ह+छ=ह्छ (hcha)

स+ज=स्ज (sja)

ह+ज=ह्ज (hja)

स+झ=स्झ (sjha)

ह+झ=ह्झ (hjha)

स+ञ=स्ञ (sña)

ह+ञ=ह्ञ (hña)

स+ट=स्ट (sṭa)

ह+ट=ह्ट (hṭa)

स+ठ=स्ठ (sṭha)

ह+ठ=ह्ठ (hṭha)

स+ड=स्ड (sḍa)

ह+ड=ह्ड (hḍa)

स+ढ=स्ढ (sḍha)

ह+ढ=ह्ढ (hḍha)

स+ण=स्ण (sṇa)

ह+ण=ह्ण (hṇa)

स+त=स्त (sta)

ह+त=ह्त (hta)

स+थ=स्थ (stha)

ह+थ=ह्थ (htha)

स+द=स्द (sda)

ह+द=ह्द (hda)

स+ध=स्ध (sdha)

ह+ध=ह्ध (hdha)

स+न=स्न (sna)

ह+न=ह्न (hna)

स+प=स्प (spa)

ह+प=ह्प (hpa)

स+फ=स्फ (spha)

ह+फ=ह्फ (hpha)

स+ब=स्ब (sba)

ह+ब=ह्ब (hba)

स+भ=स्भ (sbha)

ह+भ=ह्भ (hbha)

स+म=स्म (sma)

ह+म=ह्म (hma)

स+य=स्य (sya)

ह+य=ह्य (hya)

स+र=स्र (sra)

ह+र=ह्र (hra)

स+ल=स्ल (sla)

ह+ल=ह्ल (hla)

स+ळ=स्ळ (sḻa)

ह+ळ=ह्ळ (hḻa)

स+व=स्व (sva)

ह+व=ह्व (hva)

स+श=स्श (sśa)

ह+श=ह्श (hśa)

स+ष=स्ष (sṣa)

ह+ष=ह्ष (hṣa)

स+स=स्स (ssa)

ह+स=ह्स (hsa)

स+ह=स्ह (sha)

ह+ह=ह्ह (hha)

يادونه:ङ،ठ،ड او ढ توري هيڅکله هم د ساکن نخښې (विराम/virāma/ويرامَ)्  مخي ته نه راځي.

د دريمي برخي پای
منبع: د «سانسکريت لنډ تعارف او زر مهمي جملې يې» په نوم د احمدولي اڅکزي له ناچاپ اثر څخه


که غواړئ چي د دغې لړۍ نوري ليکنې هم ولولئ نو پر لاندني لينک کليک وکړئ:
د خپرو سوو برخو ليسټ

 د کاپي کولو په صورت کي د منبع په توګه د قاموسونه ټکی کام نوم او د دغه مطلب/مقالې د بشپړه لينک اضافه کول حتمي دي.
________________

د قاموسونه ټکی کام د ټولو مطالبو ليسټ او لينکونه
________________

هيله ده چي قاموسونه په فيسبوک کي لايک کړئ




FaLang translation system by Faboba