مولانا عبدالخالق واسعي

نوميالی ليکوال: مولانا عبدالخالق واسعي
ديجيتل کوونکي: خليل الله سروري، شمس الله آرين

مولانا عبدالخالق واسعي د مولوي عبدالواسع شهيد زوی، د مولوي عبدالرؤف خاکي لمسی، د مولوي عبدالرحيم کړوسی او د علامه حبو اخندزاده کودی، په (۱۳۱۹هـ.ق.) کال د روژې د مياشتي پر شلمه نېټه د کندهار د باميزو په کوڅه کي زېږېدلی دئ.
مولانا واسعي د وخت مروج علوم له خپل پلار څخه لوستي ول.
په (۱۳۰۰ل.) کال د قضاتو د مکتب او د کندهار د ګنج په ښوونځي کي ئې د ښوونکي وظيفه درلودل، همداسي د پښتو مرکې (مرکه د پښتو) غړی هم وو، له پښتو مرکې وروسته (د کندهار د ادبي انجمن) له تاسيس سره په انجمن کي غړيتوب ور کول سو.
په (۱۳۱۸ل.) کال د (انيس) اخبار د تحرير غړی، په (۱۳۲۰ل.) کال د راډيو د رياست د ترجمو آمر، وروسته د پښتو د دارالترجمې مدير وو. په (۱۳۲۲ل.) کال د پښتو ټولني غړی سو، په عين وخت کي کندهار ته هم ولاړاو هلته په مطبوعاتو کي د مرستيال په توګه، همداسي په احمد شاه بابا لېسه کي د منطق او ادبياتو د ښوونکي په توګه مقرر سو.
په (۱۳۳۵ل.) کال د پښتو ټولني د لغاتو مديريت ور دغاړي سو، څه وخت بعد د دوو کلو لپاره په مشرانو جرګه کي د کندهار انتصابي سناتور هم وو.
له رسمي کارونو څخه تر تقاعد وروسته بيرته کندهار ته ولاړی او په دې عمر ئې د قرآن شريف حفظ وکړ او په عين وخت کي ئې د خپل مسجد امامت هم کاوه.
ښاغلي واسعي په عربي ژبي کي خورا لوی لاس درلود او له عربي ژبي څخه ئې ډېري ترجمې کړي دي، چي د پښتو ټولني په ارشيف کي خوندي دي. د ښاغلي واسعي ځيني تاليفات او ترجمې په لاندي ډول دي:
۱- د تاليف په نامه د پښتو مصادرو مجموعه. (دا اثر ورک دئ).
۲- د کندهار دودونه.
۳- بشپړي ويناوي (ژباړه).
۴- د روح الاجتماع ژباړه.
۵- نړۍ په دوه زرم کال کي (ژباړه).
۶- شخصيت څنګه وده کوي؟ (ژباړه).
۷- روح التربيه (ژباړه).
۸- روح الاعتدال (ژباړه).
۹- علم النفس او د هغه اغېزې په ښوونه او روزنه کي (ژباړه).
۱۰- الصحافه (ژباړه).
۱۱- حصون حمیديه (ژباړه).
ښاغلی عبدالخالق واسعي د (۱۳۶۰ل.) کال په وروستۍ ورځ د کابل په ابن سينا روغتون کي وفات او په سبا د نوي کال په لومړۍ ورځ په شهدای صالحين کي خاورو ته وسپارل سو.